Pagina 7 - Doet dat tot Mijn gedachtenis

12
van Paulus in Handelingen 20:20. Daar vat de apostel zijn werk samen
in de werkwoorden ‘verkondigen’ en ‘leren’.
Achtergrond
Het avondmaalsformulier is, evenals de Heidelbergse Catechismus, af-
komstig uit de Palts, ook in 1563 opgesteld, met name door Olevianus.
We zouden het een toelichting kunnen noemen bij de Zondagen 28-30
van de Catechismus. Olevianus is echter niet solistisch te werk gegaan.
Hij heeft gebruik gemaakt van het werk van anderen. We herkennen
zinnen en uitdrukkingen uit een avondmaalsformulier van Calvijn in
Genève. Ook is gebruik gemaakt van een avondmaalsformulier van de
Nederlandse vluchtelingengemeente in Londen, een formulier van de
hand van Johannes à Lasco en Maarten Micron. Dat formulier heeft in
Duitsland bekendheid gekregen via Frankenthal, waar Petrus Datheen
werkte. En ook komen we een zin tegen uit een Luthers formulier dat
functioneerde in de Württembergse kerken.
Het avondmaalsformulier is dus bepaald geen eenzijdig formulier. Het
zegt wat van de manier waarop de kerken in de begintijd van de Refor-
matie met elkaar omgingen en naar elkaar luisterden. Hier klinkt, breed
oecumenisch, de stem van de kerk van de Reformatie. Men nam graag
wat van anderen over, in de diepe overtuiging dat die anderen ook geleid
werden door Woord en Geest.
Deze achtergrond van het formulier laat ons al iets moois zien. Olevia-
nus zag zichzelf niet als iemand die de wijsheid in pacht had. In diepe
afhankelijkheiddeedhij zijnwerk, net zoals Paulus schreef inEfeze 3:18:
samen met alle heiligen.
Om de achtergrond van ons avondmaalsformulier te ontdekken, is het
vervolgens ook goed om te letten op de gelovigen voor wie de genoemde
formulieren werden opgesteld.
Neem, om te beginnen, de vluchtelingengemeente van Londen: mensen
die als berooide vluchtelingen asiel hadden gezocht aan de overzijde van
de Noordzee. Het had hen veel gekost om de Bijbel in de eigen taal te
kunnen lezen, en brood en wijn in het Avondmaal te kunnen gebruiken.
Hethadhenhunbezitgekost enzehaddenhetoffervangeliefdenmoeten