15
nieuw te drinken in het Koninkrijk van God. Ze wisten waar het om
ging en wilden het steeds weer horen, om zo toe te nemen in de genade
en kennis van Jezus Christus: ‘Dat Ik voor u Mijn lichaam aan het hout
des kruises in de dood geve en Mijn bloed vergiete...’ Hoe kunnen zulke
woorden ooit sleur worden? Ze geven diepe droefheid en tegelijk on-
uitsprekelijke vreugde. Avondmaal werd gevierd midden in de woestijn
als voorsmaak van de eeuwige blijdschap. Ze konden niet zonder. Het
mocht hen alles kosten, omdat het Hem alles had gekost. Dat leerden ze
hoe langer hoe meer.
Dat is de achtergrond van het avondmaalsformulier.
Onderwijs
Als we nu naar de inhoud van het formulier kijken, is het goed eerst nog
even te letten op de mensen voor wie het formulier in eerste instantie
bestemd was.
In Genève waren dat vooral mensen die verlost waren van roomse mys-
tiek en bijgeloof. Zij moeten nu beschermd worden tegen het doperse
subjectivisme.
In de Palts moesten de leden van de gereformeerde kerk vooral lerenwat
het verschil was tussen de lutherse en de calvinistische avondmaalsleer.
Zemoesten leren hoe de Heilige Geest werkt doorWoord en sacrament.
Het hoeft geen nader betoog dat mensen in die situatie onderwijs nodig
hebben.
Toch moeten we in de eerste plaats vooral denken aan de leden van de
vluchtelingengemeenten in Frankenthal (Duitsland) en Londen (Enge-
land).Diemensen,die vanwegehungeloof huis enhaardverlatenengoed
en bloed verloren hadden, waren de eersten voor wie à Lasco en Micron
hun avondmaalsformulier opstelden.
De vraag die rijst, is: zijn zulke mensen leerlingen die onderwijs nodig
hebben? Zij horen immers tot hen, van wie het geloof als goud beproefd
was in de vuurgloed van de vervolging? Inderdaad, zulkemensen hebben
net als Paulus nodig dat ze toenemen in de genade en in de kennis van
Christus. Denk slechts aan het verlangen waarvan de apostel getuigt, als
hij vanuitdegevangenisaandeFilippenzenschrijft:‘Opdat ikHemkenne,
1,2,3,4,5,6,7,8,9 11,12,13,14,15,16,17