Auteur: Dam, H. van
Titel: Houvast
Ondertitel: De gereformeerde leer kort en eenvoudig uitgelegd
ISBN: 9789033125225
Prijs: Uitverkocht / Niet beschikbaar

In dit boekje heeft de auteur geprobeerd de gereformeerde leer zo eenvoudig en begrijpelijk mogelijk te behandelen. Daarbij had hij vooral het oog op lezers die weinig of niets van de geloofswaarheden weten.
In deze herdruk zijn vragen toegevoegd.

Dam, H. van

Vertalen en vertellen

Zelfs in China worden zijn kinderbijbels uitgedeeld. Toch blijft de heer H. van Dam er rustig en bescheiden onder. Wat begon als vertellingen voor zijn kleinkinderen groeide uit tot een wereldwijd succes.

Tekst: Leanne Monster

Begrijpelijk maken
In de stille woonkamer zorgt mevrouw Van Dam voor koffie met een koekje. Meneer van Dam zit op zijn praatstoel. ‘Het mooiste aan het schrijven? Dat is bijbelse verhalen  begrijpelijk maken voor kinderen en de bijbelse boodschap op hun niveau doorgeven,’ vertelt hij met een glimlach. Tijdens zijn werk in het onderwijs was hij daar al volop mee bezig.

Bijschrijven
Twintig jaar geleden, toen de eerste kleinkinderen kwamen, vroegen hun ouders zich af welke kinderbijbel zij het beste konden gebruiken. Zelf gebruikte Van Dam die van Anne de Vries, omdat Vreugdenhil voor de kleinsten te moeilijk is. ‘Tijdens het lezen veranderde ik nog weleens wat,’ grinnikt Van Dam vanuit zijn stoel.

‘Ik vond die kinderbijbel erg goed geschreven. Toch sloot het niet helemaal aan bij onze reformatorische gedachte. Ook kleine kinderen moeten weten van zonde en genade. Ze moeten al jong leren wat bekering is en hoe de Heere je hart wil veranderen.’

Zelf schrijven
Het bleef niet bij krassen en bijschrijven. Van Dam trok de stoute schoenen aan en belde uitgeverij Den Hertog op. Of zij geen gewijzigde versie van Anne de Vries’ kinderbijbel konden drukken. Helaas, dat was geen optie. Daarom stelden zij (heel onverwachts) een tegenvraag: ‘Waarom schrijft u zelf geen kinderbijbel?’ ‘Ik kan helemaal niet goed schrijven,’ antwoordde Van Dam. Dit was niet wat hij in gedachten had, toen hij contact opnam met een uitgeverij.

Vertellingen
Toch stuurde hij een aantal vertellingen uit Genesis op, die goed ontvangen werden. Jaap Kramer zou de illustraties verzorgen. ‘Toen kreeg ik de smaak van het navertellen te pakken.’ Van Dam vermijdt zoveel mogelijk het woord ‘schrijven’. ‘Ik vertaal en vertel. Schrijverstalent is mij vreemd,’ lacht hij.

In 125 verhalen doorliep Van Dam de Bijbel in grote lijnen. Van Genesis tot de heilsfeiten kwamen de eenvoudigste verhalen voor kinderen vanaf vier jaar aan bod.

Gods leiding
In de opzet van het eerste deel ziet Van Dam heel duidelijk Gods leiding. Aangezien hij niet van plan was een tweede of zelfs derde deel te maken, moesten in dat ene deel toch  verhalen uit heel de Bijbel staan. Juist door die compleetheid van het eerste deel was het mogelijk om dit betaalbaar te vertalen en te verspreiden over de hele wereld.

Zending
‘Soms krijg ik foto’s en verslagen toegestuurd van kinderen en volwassenen in zendingsgebieden die stralen, omdat ze een kinderbijbel hebben gekregen. Het eerste deel is er nu ook in het Engels, Chinees, Russisch, talen in India en noem maar op. Dat ik op die manier het Woord mag doorgeven, is een grote zegen.’

Groot succes
In 1993 was het project klaar. De eerste en tweede druk waren, vanwege de hoge kosten, voor de ene helft in zwart-wit en de andere helft in kleur gedrukt. En als je eigenlijk alleen voor je kleinkinderen schrijft, is het succes van de kinderbijbel maar moeilijk te bevatten.

Deel twee en drie
Al snel vroeg uitgeverij Den Hertog om een tweede deel. ‘”Dat kan niet,” zei ik,’ herinnert Van Dam zich. ‘Er waren geen eenvoudige verhalen meer voor de leeftijd vanaf vier jaar, dacht ik, omdat ik heel de Bijbel al doorgegaan was.’ Volgens de uitgever had hij genoeg overgeslagen om dat tweede deel te vullen met 125 vertellingen. Een hele klus, maar het lukte. Voor wat oudere kinderen verscheen zelfs nog een derde deel.

Studeren
De laatste kinderbijbel vond Van Dam dan ook de moeilijkste. ‘Je moet zelf veel meer studie doen. Het is lastig om bijvoorbeeld de visioenen van Ezechiël in kindertaal uit te leggen. Je probeert tere, heilige dingen zo eenvoudig mogelijk duidelijk te maken. Daarbij moet je wel eerbiedig blijven en niet “plat” worden.’

Hertalen
Het hertalen bleef hem bezig houden. Van Dam schreef diverse boeken over kerkgeschiedenis, de Heidelbergse Catechismus, de belijdenisgeschriften en dagboeken bij de Bijbel. ‘De belijdenisgeschriften hertalen vond ik een mooi en belangrijk project. Die zijn moeilijk te begrijpen door de lange, ingewikkelde zinnen. Omdat ik inmiddels met pensioen was, had ik genoeg tijd om daarmee aan de slag te gaan.’

Hobby’s
Schrijven, of hertalen zoals hij het liever zelf noemt, is niet zijn enige bezigheid. Achter zijn huis in Gouda ligt een zorgvuldig onderhouden tuin, die de nodige aandacht vraagt. Aan de goedgevulde boekenkasten te zien, leest het echtpaar graag. ‘Samen met mijn vrouw ga ik weleens een eindje fietsen of boodschappen doen. We spelen ’s avonds graag Scrabble of  luisteren naar een preek of zangavond via internet.’

Altijd bezig
Hoewel hij de leeftijd van de zeer sterken al bereikt heeft, is Van Dam nog in prima conditie. Of er nog meer boeken komen, weet hij niet. Het zou zomaar kunnen. ‘Ik kan niet stilzitten, hè. Ik moet altijd ergens mee bezig zijn, of ik nu iets van hout maak of aan een boek werk.’

Weinig fantasie
Een fictie (verzonnen) boek zit er in elk geval niet in, beweert de auteur stellig. ‘Daar heb ik te weinig fantasie voor. Ooit vroeg de zondagsschool mij om voor Kerst een vrije vertelling te schrijven, maar daar is het bij gebleven.’

Het Woord gaat voort
Het Woord gaat voort, ziet Van Dam, mede dankzij zijn werk. Zo luidt ook de titel van een boek met vertellingen over kerkgeschiedenis, dat in een Nederlandse en ‘buitenlandse’ editie uitkwam. In India wisten de mensen niets over de geschiedenis van de eerste christenen. Augustinus bleek een grote onbekende te zijn.

Het grootste deel van de edities komt overeen, maar de Nederlandse richt zich hier en daar meer op de landelijke kerkgeschiedenis. De buitenlandversie heeft bijvoorbeeld meer verhalen over het ontstaan van de kerk in China.

Moeilijkste klus
Het Woord gaat voort was de moeilijkste klus die ik op mocht knappen,’ knikt Van Dam. Het betekende veel lezen, veel onderzoek doen en het kostte veel tijd. ‘Wel heel leerzaam en interessant voor jezelf, hoor,’ voegt hij haastig toe. Overal iets positiefs in zien, ligt in zijn aard. Want ook dat project was uiteindelijk vertellen. En dat is, na 36 jaar onderwijs, nog steeds het liefste wat hij doet.


Klik hier voor een overzicht van alle boeken van deze auteur in de rubriek 'Bijbel en kind'.

Hieronder staan alleen de verteld-cd's bij de Bijbelse vertellingen.

 

Meer boeken van deze auteur