9789033130991

14 zijn ambtelijke loopbaan in Elberfeld. In 1865 verscheen bij Kemmer te Utrecht een tweede druk. In de jaren 1910-1917 verzorgden ds. H.A.J. Lütge en dr. J.C.S. Locher een ‘nieuwe en met aantekeningen voorziene uitgave’, met preken uit 1833 en 1846-1851, uitgegeven door de toenmalige Maatschappij tot Uitgave van Gereformeerde Geschriften. Een ongewijzigde herdruk hiervan zag het licht in 1968 en 1969 bij Wever te Franeker, en in 1992 bracht DenHertog teHouten een derde, ongewijzigde druk op demarkt. Bij vergelijking van beide edities valt op dat zij niet identiek zijn. In de eerste, negentiende-eeuwse editie zijn 38 preken opgenomen die in de twintigste-eeuwse uitgave ontbreken. In latere jaren zijn er daarvan 27 verschenen in andere bundels, zoals Feeststoffen , Schriftverklaringen , De eenvoudige Heidelberger en Op Nederlandse kansels . Welgeteld blijven er dan elf preken over. Van dit elftal zijn er negen geselecteerd voor de onderhavige bundel. De twee resterende preken vertoonden – ook in het Duitse afschrift – te veel leemten en onzorgvuldigheden om die op te nemen. 1 Behalve voor dit negental is nog gekozen voor twee preken die staan afgedrukt in het Amsterdamsch Zondagsblad en voor een preek die in de vorm van een losse brochure het licht zag. Het waren Kohlbrugge’s vrienden uit Nederland die zijn preken ver- taalden, onder wie Steven de Clercq, diens dochter Maria, Matthijs Westendorp, Hermanus van Heumen en Henri J.A. Boissevain. Dat hij hun vertaalwerk waardeerde, blijkt uit een brief die hij 3 augustus 1846 aan Westendorp schreef: ‘Uwe vertaling is mij zeer bevallen, beweeg u daar vrij in, als u een woord of zin wat te stroef is met letterlijke over- brenging. Het komt maar op de zin aan,’ 2 en op 6 oktober van datzelfde jaar: ‘Ik heb dezelve zooveel ik uit kon breken, nu na gezien. Ik vindt (sic) dezelve zeer vloeiend en heb die met blijdschap gelezen.’ 3 Kohlbrugge zorgde er wel voor dat zijn vrienden niet omwerk verlegen zouden zitten.De taken verdelend, schreef hij aanWestendorp: ‘Ik zend u inliggende uwe vertaalde preek die ik nagezien heb, maar de Duitsche 1. Het gaat om de preken over Mattheüs 2:17, 18 en Johannes 3:3, 5. 2. Archief Kohlbrugge, Handschrift 15.B.36 brief 70a. 3. Archief Kohlbrugge, Handschrift 15.B.36 brief 71a.