9789033130335

17 Luthers orthodoxie Was Luther orthodox? Nou en of. De scheiding tussen dogma en vroom- heid, tussen confessie en geestelijk leven, komt waarlijk niet van hem. Hoor hem in dit geschrift eens tekeergaan tegen de Arianen . Luther was ze niet vergeten, al was hun naam al oud. Soms zag hij het spook van deze oudchristelijke ketters opnieuw opduiken. Dan hield hij zijn hart vast, voor heel Duitsland, voor heel de christenheid. Hij verzuchtte dat God, naar Zijn eeuwig welbehagen, een nieuwe opbloei van dit oude kwaad wilde verhoeden. Zij, de Arianen, loochenden Christus’ eeuwige Godheid. Hij zou slechts op de Vader hebben geleken, zonder Hem gelijk te zijn. Maar Luther persisteert bij het ‘eenswezens met de Vader’, een oud dogma. Vader en Zoon zijn één, naar hun wezen. Nauwelijks vindt men een bijbelgedeelte dat daarvan krachtiger getuigt dan Johannes 17. ‘Al het Mijne is Uwe, en het Uwe is Mijne’ (vers 10). Laten zij éénmogen zijn, gelijkWij één zijn (vers 22).Het hele hoofdstuk is er vol van. Luther bracht het aan het licht, zo vaak de tekst hem ertoe dwong, en hij het heilzaam vond voor de gemeente. In het Johannesevangelie, en zeker ook in Johannes 17, liggen de sterkste troeven in de handen van de kerk tegen de oude ariaanse ketterij.Niet dat de Arianen zich zomaar gewonnen gaven.De kracht der dwaling is groot. Luther achtervolgt de Arianen op al de paden van hun drogredenen. Zij lichtten een enkel woord uit de tekst, maar dan zegt Luther: Let op het gehéél. Hij verwijt hen dat zij over de waarheid heen hobbelden, om de leugen overeind te houden. Steeds vecht hij om de juiste exegese. Het rechte verstaan van de Schrift, de zuivere leer en de ware vroomheid, zij waren hem in wezen één en hetzelfde. Geen steen kan in dit ene funda- ment ontbreken. O, stel toch eens dat Jezus Christus niet de wezensgelijke Zoon des Vaders zou zijn... Waar bleef dan onze geloofszekerheid? Nooit zou ik kunnen zeggen: ik heb Hem gezien, en daarom ook de Vader. Ik zou dan nog niet weten hoe ik er bij God aan toe ben. Wat zou een ‘Zoon’ mij kunnen helpen, in al mijn zonden en nood, die wel de naam heeft maar