Mijn leven liep anders

13 zeker dat ik vuurschichten uit haar ogen zie komen. ‘Masha,’ fluistert vader. Ik kijk op en zie hoe Sergei zich naast hem staat uit te rekken. ‘We gaan zo thee drinken. Wil je ook?’ Ik knik en langzaam sta ik op. Mijn benen en rug zijn stijf. Ser- gei pakt mijn elleboog en haakt zijn arm bij me in. Hij glimlacht naar me en geeft me dan een kus op mijn voorhoofd. Terwijl ik naar mijn oudere broer opkijk, krijg ik de angstige gedachte dat ik afscheid van hem aan het nemen ben. Over twee weken wordt hij achttien en we zijn in oorlog. Spontaan krijg ik een brok in mijn keel en de tranen branden achter mijn ogen. ‘Sst, Masha,’ fluistert Sergei. Hij weet wat ik denk. Samen lopen we naar het keukentje waar papa de ketel al op het fornuis heeft gezet. Hij strijkt een lucifer aan en stopt hem in de houtoven. Dan gaat hij met zijn rug tegen de muur zitten. De keuken in onze flat is piepklein. We passen er met z’n drietjes amper in. Eigenlijk komen we hier bijna nooit, omdat mama het keukentje lang geleden tot haar domein heeft uitgeroepen en ons eruit heeft gejaagd onder het dreigement dat we anders zullen verhongeren. Papa zit daar kalmpjes, zijn armen over elkaar voor zijn smal- le borst. Hij is een magere man, mijn papa, maar wel heel lang. Sergei en ik staan naast elkaar terwijl we wachten op het fluiten van de ketel. We zeggen niets. Ik weet niet waarom papa en Sergei zwijgen, maar zelf heb ik gewoon geen woorden. Elke keer als ik mijn mond opendoe, verdwijnen de woorden op mijn tong als de rookkringeltjes uit papa’s pijp. Dus zit ik hier met mijn schouder tegen Sergei aan, stil en nerveus, en ik kijk naar papa’s verweerde gezicht. ‘We wachten een paar uur totdat we zeker weten dat het bombar- deren voorbij is,’ zegt hij uiteindelijk. Zijn stem klinkt oververhit, als van iemand die vals beschuldigd is. ‘Dan gaan jij en ik naar buiten om de schade te bekijken,’ zegt hij tegen Sergei. De ketel trilt licht en laat haar klaaglijke gefluit horen. Nooit eerder heb ik die ketel zo horen huilen. Ik krijg er tranen van in mijn ogen en vraag me