Nicolaas Schotsman en zijn Eere-zuil

14 slaper! Na het voorgeschreven admissie-examen, dat namens de classis Walcheren (andere bronnen noemen echter Leiden) afgenomen is door prof. Jona Willem de Water (1740-1822), is hij beroepbaar gesteld. Nicolaas werd naar de wens van zijn hart uiteindelijk predikant. Hij wees toen niet meer naar de esculaap, maar in geestelijk opzicht naar de koperen slang (Num. 21:9). De eerste gemeente van Schotsman omvatte de twee Noord- Hollandse plaatsjes Spanbroek en Opmeer, waar op 14 oktober 1787 de bevestiging plaatsvond.Al veertigweken later – 3 augustus 1788 – is hij inOudshoorn, zijn ‘lieflijk Elim’, aan het werk gegaan. Twee jaar bleef hij daar actief; op 21 september 1790 verhuisde hij naar de stad Schoonhoven, zijn grootste standplaats tot dan. Voor lang? Nee, want Leiden beriep hem en in deze prestigieuze acade- miestad is Schotsman op 21 juli 1793 bevestigd.Hoe kort geleden was het dat hij daar zelf had gestudeerd!Maar hij was inmiddels veel levenservaring rijker geworden. Vormde Leiden dan het eindpunt van zijn loopbaan? Nee! Het gistte namelijk in politiek opzicht in de Republiek. In 1795 is Schotsman om zijn Oranjegezindheid door de patriottische overheid van Leiden afgezet. Elders in het vaderlandmoesten onder de predikanten eveneens de ‘Oranjeman- nen’ het veld ruimen; in Amsterdam maar liefst vijftien collega’s tegelijk! Predikanten, die aanhangers waren van onze patriotten, werden daarentegen geprezen en vereerdmet belangrijke functies, zoals de Dordtse ds. Paulus Bosveld, die volksvertegenwoordiger werd onder het nieuwe regime. 9 Over zijn eerste jaren in Leiden (1793-1796) schreef Schotsman later – de emoties zijn nog bijna voelbaar: ‘Ik hadt mijn gemeente Inleiding – Nicolaas Schotsman 1754-1822 9. C.R. van den Berg, ‘Paulus Bosveld (1732?-1809), een patriottisch predikant’, in: De Hoeksteen , jrg. 19 (1990), pag. 90-96.