Het zwaard van de woestijn

8 zou het terrein in een slagveld veranderen. Omdat de nederzetting langs de hoofdweg richting Tel Aviv ligt, kreeg Yad Mordechai tijdens de Onafhankelijkheidsoorlog in 1948 als eerste te maken met het binnenvallende Egyptische leger. Tegen de achtergrond van de hele geschiedenis van deze oorlog, lijken de gebeurtenissen rond de kibboets misschien kleine scher- mutselingen. In andere plaatsen vochten méér mensen. Andere nederzettingen werden langer belegerd. Andere gevechten in die korte en verschrikkelijke oorlog werden even heldhaftig gevoch- ten. Maar, ook al werd het belang van de verdediging van Yad Mordechai in die tijd nog niet begrepen, de militaire en politieke betekenis van de strijd was groot. De nederzetting werd op 19 en 20 mei 1948 meerdere malen aangevallen door Egyptische troepen, maar die konden de kib- boets niet innemen. Op 23 mei lanceerden de Egyptenaren een laatste aanval, waarbij zij erin slaagden een deel van YadMordechai te veroveren, waarna de Israëlische verdedigers zich terugtrokken. Yad Mordechai viel uiteindelijk op 24 mei in Egyptische handen na een urenlang bombardement op de ontruimde kibboets. De titel van dit boek is ontleend aan Klaagliederen 5:9. De tekst typeert de situatie waarin de boeren van Yad Mordechai zich bevonden. Wie nu door de kibboets loopt, kan zich niet voorstellen dat daar zo hard gevochten is. De sfeer is zo zoet als de honing waar de kibboets vandaag de dag beroemd om is. Maar de gevallen watertoren laat er geen twijfel over bestaan: hier vlogen Egyptische granaten in het rond. En wie de trappen bij het monument af loopt, ziet in de verte luchtballonnen hangen. Vanuit die ballonnen monitort het Israëlische leger de nabijgele- gen Gazastrook. Zeventig jaar na de stichting van de staat Israël hangt er nog steeds een zwaard boven de woestijn. Sandor van Leeuwen