Van hart tot hart

19 king, gezichtsuitdrukking, klank van stem, lichaamshouding. De vader die zichtbaar tegen zijn zin met een zucht de krant laat zakken en de inmiddels tweemaal herhaalde vraag van zijn dochter nogmaals laat herhalen voordat hij die ongeduldig beantwoordt, en daarna weer snel achter zijn krant duikt, geeft zonder het wellicht te beseffen een aan- tal negatieve boodschappen aan zijn kind: ‘Ik heb geen zin.’ ‘Dat is een domme vraag.’ ‘Ik vind je vervelend.’ Communicatie heeft veel invloed op de ontwikkeling van het zelfbeeld. Ouders en opvoeders kunnen er debet aan zijn dat zich bij hun kind of leerling een negatief zelfbeeld ontwikkelt. Ook een voor het kind of de jongere belangrijke ander ( significant other ) kan een positieve of nega- tieve invloed hebben op de ontwikkeling van het zelfbeeld. De volgen- de reflectie van een student maakt iets duidelijk van de betekenis van communicatie in de ontwikkeling van kind tot volwassene. ‘Ik kan me niet herinneren dat ik mezelf niet geaccepteerd voelde. Mijn ouders stimuleerden me in mijn bezigheden door complimenten te geven enme te helpen. Hieruit heb ik een positief zelfbeeld ontwikkeld. Tijdens mijn basisschooltijd hadden schoolvrienden ook invloed op me. Toen ikmet een jongen van het dorp omging die niet zo goed in de groep lag, reageerde de groep afwijzend naar mij. Dit had invloed op mijn zelf- beeld, ik voelde mezelf wat minder dan de gangmakers in de groep. Inmiddels sta ik stabieler in het leven. Mijn zelfbeeld heeft zich gevormd door omgang en reacties van vrienden, ouders, docenten, dominee, enzovoort. Kritiek van anderen kan ik beter verwerken en ik ken mezelf beter. Ik ben wel gevoelig voor kritiek van mensen die dicht bij me staan. Zo moet mijn vriendin opletten hoe ze me kritiek geeft, zodat ik het me niet te erg aantrek. Dit weet ik van mezelf, maar de re- latie tussen communicatie en zelfbeeld is erg sterk aanwezig. Concluderend kan ik zeggen dat communicatie en zelfbeeld veel invloed op elkaar hebben. Aan de ene kant heeft een negatieve reactie een negatieve invloed op mijn zelfbeeld gehad en aan de andere kant heeft een positieve reactie een positieve invloed op mijn zelfbeeld gehad. Voor ouders is het belangrijk om kinderen positieve reacties te geven zodat ze een positief zelfbeeld krijgen.’