Van hart tot hart

13 Oomkes duidt hier op het proces waarbij de zender informatie krijgt over de manier waarop de ontvanger zijn boodschap opvat. Zonder feedback kunnen onnauwkeurigheden en verkeerde interpretaties van boodschappen niet worden bijgestuurd. Belangrijk is om te realiseren dat ieder mens die een boodschap uit- zendt of ontvangt een eigen referentiekader heeft; dat wil zeggen: zijn kijk op mens en maatschappij is ontstaan door ervaring, gevormd door zijn kennis, gereguleerd door waarden en normen, vervormd door voor- oordelen en mede bepaald door gevoelens. Vormen van communicatie Er zijn verschillende verschijningsvormen van communicatie. Ze staan niet los van elkaar. Mensen communiceren – of het nu door middel van spreken is, of door lichaamstaal, of door middel van een bericht dat je verstuurt, of omdat je zender of ontvanger bent. We kunnen communi- catie indelen op basis van: 1. de relatie 2. het medium 3. het karakter van zender en ontvanger 1. Communicatie gezien vanuit de relatie In de samenleving bestaan allerlei sociale relaties tussen personen, personen en organisaties en tussen organisaties onderling. Voor al deze relaties is communicatie noodzakelijk, maar niet altijd in sterke mate. Communicatie is meestal geen doel. De aard van het doel is be- palend voor de communicatie. In het leger bijvoorbeeld is er communicatie vanuit een ongelijke posi- tie (bevelsstructuur). In het pastoraat is de communicatie bedoeld om het Woord aan het hart van de pastorant te leggen. Het Woord geeft richting aan de communicatie. In de communicatie is er wisselwerking. 2. Communicatie gezien vanuit het medium Mensen kunnen direct contact hebben, maar er kan zich ook iets tussen hen bevinden, een medium dat contact mogelijk maakt. Het medium