Voorpublicatie 'Het geheim van mijn moeder'

2 het geheim van mijn Moeder Lieselotte Sommer – november 1938 Mijn hele leven al had ik van Lukas Kirchmann gehou- den – vanaf het moment dat ik oud genoeg was om adem te halen. Lukas was de vriend van mijn oudere broer – beiden twee jaar ouder dan ik. Maar in tegenstel- ling tot Rudy, nam Lukas de tijd om met mij te lachen en te praten, om naar de namen van mijn poppen te vragen terwijl ik hun porseleinen bordjes en kopjes en metalen lepels uitstalde. Toen ik oud genoeg was om naar school te lopen, ne- geerde Rudy de instructies van mijn Mutti om bij mij te blijven, vastbesloten om vooruit te rennen. Maar als Lukas erbij was, dwong hij Rudy om samen met hem een stap achter ons te lopen. Dan konden ze op mij en zijn zusje Marta letten. Niemand durfde ons te plagen of lastig te vallen als twee grote jongens ons beschermden. In al die jaren heb ik nooit gezien dat Lukas bang was. Tot de Kristallnacht, de nacht van het gebroken glas. Ik was net dertien geworden en de tijd van het spelen met poppen al lang ontgroeid. Mijn vader had me gewaarschuwd die avond thuis te blijven en de deur op slot te houden, ongeacht wat ik buiten zou horen of zien. Hij en Rudy – zelfingenomen in zijn uniform van de Hitlerjugend – zouden laat thuiskomen. Onze