Als grenzen vervagen

13 Ik hoop dat de lezer, die misschien gewend is vrij zwart-wit te denken over de problemen binnen de geneeskunde, met behulp van dit boekje de vertaalslag kan maken naar de ge- neeskundige werkelijkheid van alledag. Daarbij is het mijn wens dat het boekje een hulpmiddel zal zijn bij het voeren van gesprekken met artsen en verpleegkundigen. Want als u, juist over deze moeilijke en gevoelige punten, met enige kennis van zakenweet te communiceren, zal een open contact tussen patiënten, families en hulpverleners bevorderdworden.Als dit ertoe leidt dat medisch-ethische beslissingen op zorgvuldige en bijbels verantwoorde wijze genomenworden, dan heeft dit boekje aan zijn doel beantwoord. Ten slotte wil ik wijzen op de goede raad van de apostel Ja- kobus: ‘En indien iemand van u wijsheid ontbreekt, dat hij ze van God begere, Die een iegelijk mildelijk geeft’ (1:5a). De patiënten wens ik toe dat hun ervaring mag zijn: ‘De H EERE zal hem ondersteunen op het ziekbed’ (Ps. 41:4a). Capelle aan den IJssel, februari 2003 H.J. Agteresch Bij de vierde, herziene druk Omdat de derde druk sedert enige jaren uitverkocht is en de vraag naar het boekje blijft, verzocht de uitgever mij om een vierde druk. De ontwikkelingen hebben in twaalf jaar niet stilgestaan.Daaromontkwam ik er niet aan enkele gegevens te actualiseren. Wel heb ik hierbij zoveel mogelijk de oorspron- kelijke versie intact gelaten. De meeste veranderingen heb ik doorgevoerd in hoofdstuk 2, in verband met de ontwikkelin- gen omtrent het euthanasiebeleid.Omdatmij de afgelopen tijd verschillende vragen bereikten over palliatieve sedatie, dacht