16
blikken en slechte behandeling van de wereld (onder-
drukking zou een wijze dol maken), maar ook vanwege haar
glimlachjes en liefkozingen (het geschenk verderft het hart),
zo verklaart hij, daar er gevaar is, welke kant het ook opgaat,
dat het einde van elk ding in deze wereld beter is dan zijn
begin (vs. 7 en 8). Uit het geheel trekt hij terecht de conclusie
dat het beter is onder kommervolle beschikkingen nederig
en geduldig te zijn dan trots en ongeduldig, omdat men in het
eerste geval zich wijselijk onderwerpt aan wat werkelijk het
beste is, terwijl men in het tweede geval ertegen vecht (vs.
8). Hij ontraadt nijdig te zijn over ons lot vanwege de
tegenspoed die erin gevondenwordt (vs. 9). Hij waarschuwt
tegen het maken van hatelijke vergelijkingen tussen vorige
en tegenwoordige tijden,waarbijmenopdat punt bedektelijk
ongepaste bedenkingen uitspreekt tegen de voorzienigheid
Gods. En tegen die klagerige en kribbige geestesgesteldheid
schrijft hij een algemeen medicijn voor, namelijk heilige
wijsheid, daar deze eenmens in staat stelt omuit alles zoveel
mogelijk voordeel te halen en zelfs leven te geven in be-
nauwende omstandigheden (vs. 11 en 12). Daarna schrijft
hij een speciaal geneesmiddel voor, dat bestaat uit een ge-
paste toepassing van die wijsheid om het geval op de juiste
wijze in ogenschouw te nemen: ’Aanmerk het werk Gods;
want wie kan recht maken, wat Hij krom gemaakt heeft?’
In deze woorden worden het geneesmiddel zelf en de
gepastheid van dat geneesmiddel voorgesteld.
Het geneesmiddel zelf is, op een verstandige wijze te letten
op de hand Gods in alles wat naar onze mening zwaar op ons
drukt: ’Aanmerk het werk’ (of, zie op het doen) van God,
namelijk in het kromme, moeilijke en onaangename van uw
lot, de kruisen die u daarin vindt. U ziet het kruis zelf heel
goed; ja, u denkt er voortdurend over na en bekijkt het op uw
gemak van alle kanten. Daarbij ziet u daarnaast op deze
oorzaak ervan en op een andere ondergeschikte oorzaak en
u kookt vanwoede.Wilt u echter tot bedaren komen en in die
zaak tevreden gesteld worden, hef dan uw ogen op naar de