De plichten der ouders

12 waren te bestraffen. Tevens kwam hij hier, als voetiaans predikant, in conflict met de overheid die vooral inzake het beroepingswerk een veel te grote invloed wenste. De zaken van kerk en staat waren naar de te- rechte mening der voetianen veel te sterk met elkaar verbonden. En daar waar de overheid lauw was of heimelijk sympathiseerde met min- der orthodoxe predikanten, kwameen conflict met de rechtzinnige lera- ren al spoedig aan het licht. Daar kwam ten aanzien van Koelman nog één facet bij. Dat betrof zijn onverzoenlijke houding tegen het houden van - volgens hem - mense- lijke feestdagen als Kerstmis, Pasen, Hemelvaarts- en Nieuwjaarsdag (die hem herinnerden aan de ‘paapse religie’) en zijn zo mogelijk nóg afwijzender standpunt ten aanzien van de zogenoemde formulier- gebeden. Hij verklaarde zeer in te stemmen met deze op de Dordtse synode aan- vaarde formuliergebeden, maar stootte zich aan het vaak oneerbiedig en afraffelend voorlezen van deze gebeden, die mede oorzaak waren dat de kerkdiensten in ‘sleur- en slenterdiensten’ ontaardden. Koelmans houding op dit punt was wel heel erg rigoreus, waardoor hij onbedoeld toch enigszins slachtoffer is geworden van een op zichzelf middelmatige zaak. Zelfs zijn vrienden in den lande, behalve Jodocus van Lodenstein, konden hem in deze zaak niet volgen. Door dit conflict groeide de spanning in Sluis dusdanig dat zijn verban- ning uit Staats-Vlaanderen volgde. Sindsdien heeft hij een zwervend leven geleid, waarbij hij af en toe de kansel van een bevriende predikant mocht beklimmen (onder andere te Leeuwarden, daartoe in de gele- genheid gesteld door Wilhelmus à Brakel), maar ook vaak in conven- tikels voorging. Koelman hield zich aanvankelijk in Rotterdam op, maar toen het hem hier te lastig werd gemaakt, vestigde hij zich in Amsterdam, waar de Amsterdamse burgemeester Koenraad van Beuningen (de vroegere ambassadeur te Denemarken) hem de handen boven het hoofd hield. Hier ontwikkelde hij zich vooral als de auteur en vertaler (voornamelijk uit het Engels) van vele, meestal stichtelijke werken. De laatste jaren van zijn leven bracht hij in zijn geboortestad Utrecht