De plichten der ouders

15 Christiana; ofte Christelicke Huys-Houdinge, bestiert naar den Reghel van het suyvere Woordt Gods’. Dit boek is een uitvoerige handleiding voor het ethisch handelen te noemen. Het gaat daarin dan ook niet alleen over de opvoeding, maar het bestrijkt het gehele leven. Een vrij belangrijk deel is echter gewijd aan de wederzijdse plichten van ouders en kinderen. De plichten der kinderen zijn terug te brengen tot: ‘eerbie- dige vreese’ ‘gehoorsaemheydt’ en ‘schuldige danckbaerheydt’. De ouders zijn verplicht om ‘de opvoeding in de eerste kindtsheydt’ ter hand te ne- men, daarna voor de ‘voordere optreckinge’ der kinderen te zorgen tot zij ten slotte tot hun ‘mannelicke jaren’ gekomen zijn. DoorWittewrongels bijdrage beseffen we tevens waar de Gereformeer- den hun opvoedingsleer geplaatst wilden zien, namelijk in de ethiek, of zoals toen aangeduid, als een onderdeel van de ‘theologia practica’, de praktijk der godzaligheid. We moeten bij deze 17 e-eeuwse geschriften evenals bij dat van Koel- man, niet denken aan een opvoedingsleer in de moderne zin van het woord, als een ‘systematisch geheel van gefundeerde uitspraken’ ten aan- zien van het pedagogisch handelen. Tot de belangrijkste aspecten zijn wel te rekenen de visie op het wezen en de bestemming van de mens, kortheidshalve aan te duiden met de titel van één van Teellincks ge- schriften: Adamrechtschapen, wanschapen, herschapen. Er is geen aparte visie op het kind: zoals de volwassene is, zo is ook het kind. Ook het kind verkeert in een wanschapen staat en moet herschapen worden. Voorts zijn er, zoals we reeds bij Wittewrongel opmerkten, hoofdstuk- ken uit de ethiek, met name rond de tien geboden en inzonderheid betreffende het vijfde gebod. Ten slotte worden de middelen besproken om de doeleinden der op- voeding te bereiken, zoals de straf, het onderwijs, de lofprijzing en het goede voorbeeld 1 . De hierboven genoemde drie elementen vinden we dan ook alle in De plichten der ouders terug. 1 Zie Drs. L.F. Groenendijk, in De Reformatorische School, jrg. 8 , nr. 6 ( 1980 ).