Het zien op Jezus

16 en zich neer te leggen bij dit versluierde Rooms-katholicisme. Kort na zijn afzetting verhuisde hij weer naar Preston, waar hij al spoedig – de datum is niet meer bekend – stierf door een beroerte. Hij werd begraven op 25 januari 1663. Verdrukkingen zijn Ambrosius niet bespaard gebleven, hoewel hij zelf vre- delievend van aard genoemd werd en de politieke twisten van zijn tijd zoveel mogelijk vermeed. Uit de overlevering is verder nog bekend dat zijn predikaties ontzag afdwongen door de grote ernst waarmee hij sprak; ook dat hij zich re- gelmatig afzonderde van de mensen en zich terugtrok in de bossen om daar te mediteren en te bidden. Niet ten onrechte heeft men hem wel de meest meditatieve puritein van Lancashire genoemd. Geschriften en waardering in Nederland Werd het leven van Isaäc Ambrosius ge- kenmerkt door godzaligheid, ook zijn ge- schriften geven daar blijk van. Als eerste kan genoemd worden zijn Prima, media et ultima (...) , 1650, 1659. Het werd in het Nederlands vertaald on- der de titel Prima, media et ultima. Ofte de eerste, middelste en laetste dingen, (...) , Amsterdam1660. Indit werk geeft hij een verhandeling over de wedergeboorte, de heiligmaking en het sterven. Daarnaast staan er een aantal korte aantekeningen in die hij – ‘een arme onwaardige dienaar Christi (gewis een van de geringsten in zijns Heeren huisgezin)’, zoals hij zichzelf noemt – in zijn dagboek geschreven had. Deze korte fragmenten geven een goed beeld van Ambrosius. Zo tekende hij aan bij 15 mei: ‘Ik ving aan met de plicht van het zelfonderzoek, en ’s morgens beleed ik mijn zonden, zowel voor als na mijn bekering. Waarin de Heere mijn hart genadiglijk deed ver- smelten...’ Op17mei: ‘Deze dag, indemorgenstond, dacht ik na over de liefde van Christus, waarinChristus verscheen enmijn hart in vele zoete stukken vermurwde. ’s Avonds overdacht ik de eeuwigheid van de hel en de eeuwigheid van de hemel, waarin de Heere mijn ziel verbrak, verkwikte, ver- heugde en verwarmde...’ Op 20 mei: ‘’s Morgens zette ik mij om Gods Woord te lezen en ik zag de onderwijzingen na. Daarna doorzocht ik de gewone plaatsen en nuttigheden voor mijn verdorvenheden in de natuur en in de praktijk. Mijner vertroostin- gen tegen de lasten van mijn dagelijkse zwakheden; van de bevestiging van mijn hart tegen de vrees voor het afvallen; van mijn onderrichtingen in mijn beroep; van vertroostingen tegen het uitwendige kruis; van mijn voorrechten in Christus boven alle goddelozen in de wereld. In deze alle verscheen Christus enigermate naar de stand van mijn ziel. Aan de avond voer ik voort in de gewone plaatsen en nuttigheden van zoete stukken, die mijn hart deden versmelten; van opmerkelijke vertroostingen, en van plaatsen, zwaar om te verstaan. In het eerste werd mijn hart zoetelijk vermurwd, in het tweede verkwikt, in het besluit sloegmij de Heere met een ontzag voor Zijn Majesteit en te- genwoordigheid; vervulde mijn ziel met geestelijke lafenissen en deed mijn hart ontsteken met lofzangen en met begeer- ten omvoor Hem te leven, Die mij in deze tijd der liefde zo veel zoete bezoekingen en kussen van Zijn mond gegeven heeft. Hallelujah.’ Naast dit werk moet ook zijn geschrift TEN GELEIDE