9789033130335

15 overtuiging fundamenteel zijn voor het verstaan van het geheel. Maar vooraf zij de opmerking gemaakt dat in de tekst van dit boek niet meer de oorspronkelijke vorm van preken herkenbaar is. Cruciger heeft van het boek één geheel gemaakt. Zoals het nu vóór ons ligt, lijkt het veeleer een commentaar. Tekst voor tekst wordt Johannes 17 uitgelegd. De aspecten die wij op het oog hebben zijn de volgende. Luthers wijze van exegetiseren Luthers uitleg zoumen een theologische kunnen noemen. Daaruit zal men echter niet mogen afleiden dat hij nonchalant of zelfs maar onzorgvuldig met de bijbeltekst is omgegaan. Dat verwijt zou niet terecht zijn. Steeds vroeg Luther:Wat staat er? Steeds trachtte hij diep in te dringen in de zin der woorden.Maar aan de letter alleen is hij niet blijven hangen.Diepwas hij ervan overtuigd dat ook de tekst van Johannes 17 een Woord Gods aan ons is. Christus heeft dit gebed niet enkel uitgesproken met het oog op Zijn toenmalige discipelen dieHij eenzaamzou achterlaten,maar ook met het oog op de gelovigen van alle tijden. Christus heeft dat trouwens Zelf onder woorden gebracht (zie vers 20). Luther heeft hier volle ernst mee gemaakt. Steeds brengt hij Christus’ gebed en eigen hoorders bij elkaar. Hij heeft in zijn preken dit indruk- wekkend gebed laten weerklinken in eigen gemeente. Hijzelf en zijn hoorders waren er rechtstreeks bij betrokken. Opvallend is ook hoe Luther steeds op eigentijdse omstandigheden ingaat. Niet dat hij ooit die omstandigheden als uitgangspunt zou nemen, om dan van daaruit tot de tekst te komen. De moderne ‘contex- tuele prediking’ was Luther vreemd. Hij gaat de omgekeerde richting. Hij is bezig met de tekst, voluit, maar toch niet in abstractie. Zó hebben wij hetWoord van God niet. Het spreekt en functioneert. De discipelen die Christus gedenkt in Zijn gebed, zijn ook wij. De wereld waarvan Hij Zich distantieert en waarvan Hij afscheid neemt, is ook onze wereld. De God en Vader Die Hij aanroept, is Dezelfde Die ook door ons aan- geroepen wordt. De vijanden van Christus en van Zijn discipelenmogen heden andere namen dragen, zij zijn in wezen dezelfde. Al was er toen nog geen paus, hetgeen de paus leert en najaagt, was er toen toch ook al.