9789033130267

11 W oord vooraf D it jaar herdenken we 75 jaar Bevrijding. Zoals gebruikelijk bij een herdenkingsjaar, zullen er opnieuwdiverse boeken verschijnen over deTweedeWereldoorlog.OokUitgeverij DenHertogwilde graag in 2020 enkele publicaties rond dit thema in haar fonds opnemen. Vijf jaar geleden verscheen het boek Een dominee voor het vuurpeloton.Uit het leven van ds. J. Kars (1903-1942) . Na verschijning van dit boek ontving ik nog diverse waardevolle aanvullingen, die een hoofdstuk zouden kunnen vormen voor een nieuw boek over de Tweede Wereldoorlog. Uitgeverij Den Hertog vroeg me of ik mogelijk meer materiaal zou kunnen vinden over de ervaringen van Gods kinderen tijdens de oorlog. Zowel uit eigen archief als uit diverse publicaties die inmiddels al (lange tijd) uitverkocht zijn, konwaardevol materiaal worden opgediept voor dit boek.Uiteinde- lijk kwamer nog zo veel tevoorschijn, dat we een selectiemoestenmaken. In ditWoord vooraf wil ik graag iedereen bedanken die op enigerlei wijze een bijdrage leverde aan de totstandkoming van dit boek. Bijvoorbeeld door het ter beschikking stellen van aanvullende informatie, brieven en fotomateriaal. Een bijzonder waardevolle bron vormden de brieven van Adriana den Hartog-van den Heuvel uit Schiedam. De heer C.D. Hoo- gendijk stuurde me enkele brieven van haar uit de oorlogstijd. Na wat speurwerk kwam ik in contact met een kleindochter, die een groot aantal brieven van haar oma ter beschikking stelde.Hetmerendeel van deze brie- ven dateert uit de oorlogsjaren en bevat unieke ooggetuigenverslagen van diverse ingrijpende gebeurtenissen uit de TweedeWereldoorlog. Ook de heer C.A. deWaard leverdewaardevol briefmateriaal aan, geschreven door zijn vader, (de latere ds.) A. de Waard, tijdens zijn verblijf in Duitsland. Bij de samenstelling van dit boek viel mij een aantal zaken op, die ik graag in dit Woord vooraf wil delen. Al de in dit boek beschreven personen zagen de oorlog als een oordeel van God over Kerk, land en volk. Bewust gebruik ik die volgorde. Heel treffend vond ik bijvoorbeeld hoe Mientje Vrijdag zich niet boven land en volk verheft, maar zichzelf de ‘allerschuldigste’ noemt. Hier vinden